1. MRP – Bộ não lập kế hoạch sản xuất
Vai trò cốt lõi của MRP
- Chuyển nhu cầu thị trường thành lịch sản xuất khả thi.
- Tính toán vật tư cần mua dựa trên BOM và tồn kho hiện tại.
- Đưa ra đề xuất mua hàng, sản xuất bán thành phẩm, điều chỉnh kế hoạch theo năng lực.
- Điều độ giữa procurement – kho – sản xuất – giao hàng.
Thành phần dữ liệu MRP cần chính xác
- Nhu cầu (forecast, sales order).
- BOM đa cấp.
- Tồn kho thực tế & tồn kho an toàn.
- Lead time mua hàng và lead time sản xuất.
- Quy tắc lot sizing, minimum order qty.
Sai lệch MRP thường gây ra
- Thiếu vật tư → dừng dây chuyền.
- Mua dư → tăng tồn kho và chi phí tài chính.
- Lịch sản xuất không phù hợp năng lực máy.
- Chênh lệch kế hoạch – thực tế tạo bottleneck dây chuyền.
ERP nào mạnh về MRP
- SAP S/4HANA mạnh với nhu cầu lập kế hoạch phức tạp theo vùng và theo nhà máy.
- Acumatica cung cấp MRP theo thời gian thực với BOM đa cấp, phù hợp doanh nghiệp tăng trưởng nhanh.
- Oracle NetSuite phù hợp doanh nghiệp thương mại kết hợp sản xuất nhẹ.
- Dynamics 365 mạnh cho discrete manufacturing cần lập kế hoạch theo năng lực.
2. BOM – Bộ khung cấu trúc sản phẩm
BOM là gì và vì sao quan trọng
- Là cấu trúc định nghĩa toàn bộ thành phần cấu tạo sản phẩm: nguyên vật liệu, bán thành phẩm, cấp độ lắp ráp.
- Quyết định cách đặt mua, cách sản xuất và cách tính giá thành.
- Là master data sống còn của mọi hệ thống ERP.
Các yếu tố cần chuẩn hóa trong BOM
- Multilevel BOM (đa cấp).
- Version control (phiên bản sản phẩm theo từng thay đổi).
- Effectivity date (ngày hiệu lực của phiên bản).
- Phantom BOM (cụm lắp ráp ảo).
- Định mức tiêu hao, scrap rate, yield.
Lỗi BOM phổ biến gây thiệt hại
- Định mức sai → MRP tính vật tư sai → mua dư hoặc thiếu.
- Không có version control → nhầm cấu trúc cũ và mới.
- BOM không đồng bộ với routing → lệch cost và cycle time.
- BOM không phản ánh thực tế shopfloor → cost sai lệch nghiêm trọng.
ERP hỗ trợ BOM theo ngành
- Acumatica cho phép quản lý BOM đa cấp, phiên bản, phantom, và cost linh hoạt mà không tính phí người dùng – phù hợp công ty sản xuất phức tạp.
- SAP S/4HANA mạnh về BOM cho sản xuất công nghiệp lớn.
- NetSuite phù hợp BOM dạng gọn trong mô hình thương mại – lắp ráp.
- Dynamics 365 mạnh cho BOM discrete theo work center.
3. Routing – Chuẩn hoá chuỗi công đoạn sản xuất
Routing là gì
- Là định nghĩa chi tiết từng công đoạn để sản xuất sản phẩm.
- Bao gồm: work center, thời gian setup, thời gian gia công, thời gian chờ, công nghệ bắt buộc, công cụ và kỹ năng cần thiết.
Routing quyết định năng suất
- Routing là cơ sở tính cycle time.
- Mọi điều độ sản xuất, MRP, APS đều dựa vào routing.
- Routing sai dẫn tới:
- Tắc nghẽn dây chuyền (bottleneck).
- Underload hoặc overload máy.
- Dự báo năng lực sai → giao hàng không đúng hạn.
- Tính giá thành sai vì thời gian nhân công và máy móc không chính xác.
Routing & MES
- Khi tích hợp với MES, routing trở thành “lệnh sản xuất sống”.
- MES trả dữ liệu thực tế (actual time, scrap, downtime).
- ERP cập nhật sai lệch để tối ưu kế hoạch và cost trong kỳ sau.
ERP nào mạnh về routing
- SAP S/4HANA tinh vi trong routing cho sản xuất công nghiệp phức tạp.
- Acumatica hỗ trợ routing linh hoạt, dễ tùy chỉnh, phù hợp doanh nghiệp F&B, xây dựng, sản xuất nhiều biến thể.
- Dynamics 365 phù hợp routing discrete theo từng cell sản xuất.
- NetSuite phù hợp routing gọn cho thương mại kết hợp lắp ráp.
4. Vì sao MRP – BOM – Routing phải hoạt động như một hệ thống thống nhất
Tính phụ thuộc lẫn nhau
- BOM sai → MRP sai ngay → mua sai → thiếu hoặc dư → tăng chi phí.
- Routing sai → tính cycle time sai → lịch sản xuất không khả thi.
- BOM & Routing sai → cost roll-up sai → báo cáo tài chính sai lệch.
Hệ quả nếu 3 yếu tố không đồng bộ
- Dự báo lệch → sản xuất lệch → tồn kho tăng → lợi nhuận giảm.
- Nguyên vật liệu không đúng thời điểm → dừng dây chuyền.
- Tắc nghẽn dây chuyền kéo dài → giảm sản lượng.
- Dữ liệu ERP không đáng tin → khó xây dựng chiến lược.
Kết hợp ERP để tối ưu
- SAP S/4HANA cung cấp khuôn khổ toàn diện cho MRP – BOM – Routing trong mô hình multi-plant.
- Acumatica mạnh ở tính linh hoạt, dễ tích hợp và tối ưu cho doanh nghiệp đang mở rộng nhanh.
- NetSuite phù hợp doanh nghiệp thương mại – thép có nhu cầu sản xuất nhẹ.
- Dynamics 365 mạnh trong discrete production theo work center.
5. Bộ KPI CEO cần theo dõi cho MRP – BOM – Routing
KPI của MRP
- Tỉ lệ MRP exception.
- On-time material availability.
- Schedule adherence.
KPI của BOM
- Tỉ lệ BOM hoàn chỉnh.
- Tỉ lệ sử dụng sai phiên bản.
- Chênh lệch cost standard vs actual.
KPI của Routing
- Cycle time variance.
- Utilization per work center.
- Scrap và rework theo công đoạn.
6. Lộ trình 90 ngày tối ưu bộ ba MRP – BOM – Routing
0–30 ngày
- Audit BOM top 20% SKU theo nguyên tắc Pareto.
- Kiểm tra routing theo cycle time thực tế.
- Xác định MRP exceptions lặp lại.
30–60 ngày
- Chuẩn hóa BOM: version, effectivity, scrap rate.
- Hiệu chỉnh routing: setup, run time, load balancing.
- Thiết lập quy trình quản lý thay đổi (change control).
60–90 ngày
- Pilot MRP cải tiến ở 1 dây chuyền.
- Chuẩn hóa dữ liệu lead time mua hàng.
- Tích hợp ERP – MES – WMS nếu có.
7. Kết luận dành cho CEO
- MRP – BOM – Routing không phải 3 module rời rạc, mà là bộ xương sống quyết định hiệu quả sản xuất.
- Doanh nghiệp làm tốt 3 yếu tố này sẽ giảm được tồn kho, giảm downtime, tăng năng suất và tăng biên lợi nhuận.
- Khi lựa chọn ERP, cần ưu tiên hệ thống có khả năng quản trị sâu MRP – BOM – Routing và dễ tích hợp với MES/IoT.
- Acumatica là lựa chọn tối ưu cho doanh nghiệp mở rộng nhanh, sản xuất phức tạp và cần chi phí linh hoạt.
- SAP S/4HANA, NetSuite và Dynamics 365 phù hợp từng quy mô và đặc thù nghiệp vụ khác nhau.